Pokojni profesor komparativne književnosti na Univerzitetu Columbia Edward W. Said, vjerovatno najglasniji borac za pravo palestinskog naroda na samoodređenje, pripisao je ovu zlokobnu i malicioznu krilaticu iz naslova piscu i političkom aktivisti Israelu Zangwillu. Naknadna istraživanja ovu su suštinski rasisti- čku i pretencioznu kovanicu pripisala Lordu Ashleyu, političaru iz viktorijanske Engleske i jednom od prvih zagovarača povratka Jevreja u praotadž binu i uspostavljanja jevrejske države na teritoriji Palestine.
Bez obzira na historijske nedoumice oko autorstva, ova kratka rečenica udomaćila se u kolokvijalnoj upotrebi kao omiljena poštapalica kojom se koriste kritičari cionističkog pokreta i njihovog poduhvata: stvaranje jevrejske države u svetoj i obećanoj zemlji Palestini.

“Palestinske teritorije”
Danas više nema ni Edwarda Saida ni Israela Zangwilla niti Lorda Ashleya, ni Lorda Balfoura, ali imamo Izrael i ono što se eufemistički zove Palestinske teritorije. Izrael je moderna država, s najviše asfaltiranih puteva po glavi stanovnika, i, kao jedna od rijetkih država (pored Pakistana, Indije i Sjeverne Koreje) koje nisu potpisale Sporazum o nuklearnom razoružanju, samozatajni, nepotvrđeni vlasnik nuklearnog arsenala.
Palestinske teritorije podijeljenje su na Zapadnu obalu i Pojas Gaze. Palestinci su danas vjerovatno najraseljeniji narod na svijetu. Od proglašenja jevrejske države Izrael 1948. godine, više Palestinaca živi rastureno po svijetu nego u fildžandrž avi koja im je preostala nakon niza katastrofalnih ratova.
Danas je Gaza najveći moderni geto s tendencijom da postane koncentracioni logor. Ako smo mislili da je opsada Sarajeva srednjovjekovno brutalna, onda je opsada Gaze redefinisala pojam opsade.

Komadić pijeska
Pojas Gaze je komadić pijeska stiješnjen između prelijepog Mediterana, Sinaja i pustinje Negev. Kao što piše Robert Fisk, živa novinarska legenda, maverik savremenog novinarstva i dopisnik engleskog The Independenta za Bliski istok, većina današ njih stanovnika Gaze ustvari i nisu iz Gaze. Zapravo su protjerani iz susjednog grada Ashkelon. Većina današnjih stanovnika Pojasa Gaze protjerani su 1948. iz svojih domova i stiješnjeni u izbjeglič ke kampove na predivnim pješčanim plažama. Legalni vlasnici kuća na koje danas padaju Hamasove rakete zapravo žive u Gazi.
Kada gledamo vijesti, čini nam se da su bradate Hamasove spodobe nikle tek tako u pijesku Gaze i raketama izazvale odmazdu izraelskih odbrambenih snaga. To su, ustvari, potomci izgnanih stanovnika Ashkelona i drugih okolnih, danas izraelskih, gradova.
Devedesetih godina su Yitzhak Rabin (ubijen 1995. od strane jevrejskog ultranacionaliste Yigala Amira), dobitnik Nobelove nagrade za mir, i Shimon Peres, današnji predsjednik Izraela, izjavili kako bi bilo najbolje da Gaza nestane, da potone, nestane s horizonta. Možda zato što je Gaza živi podsjetnik na etničko čišćenje koje je uslijedilo nakon proglašenja nezavisnog Izraela. Tada, 1948. godine, u postratnoj izmaglici, dok je svijet još brojao mrtve i protjerane u Drugom svjetskom ratu, a pepeo nad Hirošimom i Auschwitzom još se nije slegao, nekoliko stotina hiljada protjeranih Palestinaca, s ključevima svojih kuća u rukama, nije nikog zabrinjavao. Ili su možda bili dalekovidniji i znali da će Gaza postati važna. A danas je Gaza važnija no ikad i svijet i Izrael itekako su zabrinuti.

Ljudski pretis-lonac
Ariel Sharon, bivši premijer Izraela i vojskovođa (bio je jedan od generala za vrijeme invazije na Liban 1982. i jedan od komandanata Izraelskih snaga koje su osiguravale izbjegličke kampove Sabra i Šatila dok su kršćanske falange i Force Libanais masakrirale do danas neutvrđen broj palestinskih izbjeglica), još je 1971. započeo krvavu pacifikaciju Pojasa Gaze, koja, evo, sad ulazi u fotofiniš.
Šta se dobije kad najnaseljeniji komad pijeska na svijetu stavite u hermetičku izolaciju, da se prži na bliskoistočnom suncu, isključite mu struju i vodu i opasate ga mjestimično elektrificiranom metalnom ogradom? Dobije se GAZA. Četiri slova koja stanovnici Izraela izbjegavaju skoro koliko i riječ Liban. Dobije se ljudski pretis-lonac od milion i po očajnih duša, koji u svojoj mizeriji, izgubljeni od užasa, umjesto iskompromitiranog, ali dobroćudnog Fataha, izaberu radikalni, nasilni Hamas.
Nemojmo izostaviti ni arapske satrape koje na vlasti drži vojna pomoć i kapital zapadnih velesila, koji nakon 800 mrtvih (to, nažalost, nije konačan broj) sazovu tek još jedno zasjedanje Arapske lige i osnuju komisiju (po Peterevom načelu nesposobnosti: Kad ne znaš šta ćeš, osnuj komisiju!) da napiše još jednu neobavezujuću rezoluciju.

Ostale vijestiArhiva